Ponownie odnowiono Kaplicę-Mauzoleum w Zborowie na Ukrainie
Fundacja MOSTY w drugiej połowie 2022 roku wykonała prace naprawcze i zachowawcze Kaplicy-Mauzoleum z 1935 r. w Zborowie na Ukrainie, które sfinansowane zostały ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. prace były spowodowane aktami wandalizmu jakie miały miejsce na cmentarzu z Zborowie na jesieni 2021 roku.
Ostatnie prace naprawcze przy Kaplicy-Mauzoleum w Zborowie prowadzone były w latach 2015 – 2016 roku. W 2021 roku. na kaplicy zaobserwowano akty wandalizmu i uszkodzenia ścian. W ramach prac w 2022 roku przeprowadzono zabezpieczenie obiektu i przywrócenie jego właściwego stanu. Nadzór nad pracami objął prof. dr hab. Janusz Smaza.
W trakcie prac m.in. naprawiono i przemalowano zdewastowaną elewację kapicy, naprawiono uszkodzone schody i balustrady boczne oraz uszczelniono i zaimpregnowano cokół kaplicy. Wykonano ponownie konserwację i zabezpieczenie zabytkowych drewnianych drzwi kaplicy. Prace renowacyjne wykonano też w całym pasie najbliższego otoczenia kaplicy i na kwaterach bocznych, gdzie zostali pochowali polscy żołnierze. Plac przed wejściem i chodniki, zostały ponownie ułożone na nowych podłożach i wypoziomowane. Wyremontowano także bramę wjazdową na cmentarz, podejście do kaplicy i ogrodzenie polskiej kwatery.
Prace porządkowe przeprowadzono też na pobliskiej ukraińskiej kwaterze wojennej z 1919 roku, która strona polska wyremontowała w 2016 roku jako gest przyjaźni Narodu Polskiego wobec Narodu Ukraińskiego.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Kaplica została wybudowana w 1935 roku przez starostę zborowskiego Alfreda Kocóła, społeczność miasta Zborowa i rodziny żołnierzy i Legionistów poległych w okolicy Zborowa w latach 1914-1920.
Projekt zrealizował inż. Wawrzyniec Dayczak w ramach działań publicznych, dzięki aktywizacji społeczeństwa II RP, w celu upamiętnienia czynu patriotycznego, wywołanych emocjami związanymi ze śmiercią marszałka Józefa Piłsudskiego. Nazwisko kamieniarza zborowskiego, który wykonał wspaniały detal kamienny kaplicy, mimo kwerendy w wielu archiwach i zbiorach prywatnych, nie jest znane.
Cmentarz w Zborowie to jedno z tych miejsc na Podolu, gdzie zachowało się wiele polskich pomników. Aż do połowy 2015 roku kaplica obracała się w ruinę i nie była poddawana gruntownej renowacji, poza małym epizodem związanym z naprawą schodów i balustrady na początku lat 90. XX wieku, (należy zaznaczyć, że te drobne prace zostały wykonane niezgodnie z oryginalnym projektem i założeniem architektonicznym, przez co wpłynęły na zmianę charakteru wejścia do kaplicy, co udało się ustalić w czasie prac przygotowawczych w połowie 2015 roku).
W latach 1944-1990 zborowska kaplica była kilkukrotnie dewastowana a otaczający ją polski cmentarz wojenny z lat 1914-1920 został zniwelowany przez komunistów.
Z pierwotnego założenia otoczenia kaplicy i cmentarza wojennego nie zachowało się wiele, poza solidną budowlą kaplicy, wspaniałym detalem kamiennym i orłami na attyce. W trakcie prac przygotowawczych udało się jednak odnaleźć wiele elementów z oryginalnego wystroju kaplicy, które zalegały w pobliskich krzakach i w trawie między nagrobkami. Podobnie udało się odszukać schody, krzyże, łańcuchy, elementy balustrad i części ogrodzenia z 1935 roku. To, co udało się odnaleźć i opisać, w dużym stopniu ułatwiło prace projektowe i pomogło konserwatorom w przygotowaniu programu renowacji tego wspaniałego obiektu.
Fot. Fundacja MOSTY
