Rekonstrukcja kwatery żołnierzy WP z 1920 r. w Podwołoczyskach na Ukrainie
Fundacja MOSTY zakończyła prace na cmentarzu w Podwołoczyskach nad Zbruczem.
Na wschodnim skraju woj. tarnopolskiego na Ukrainie na cmentarzu rzymsko-katolickim, tzw. starym polskim cmentarzu w Podwołoczyskach znajdującym się w centralnej części miejscowości położonej nad Zbruczem, dawniej na samej na granicy II RP z ZSRS, zachowały się pochówki żołnierzy WP z 1920 roku.
Jesienią 2024 roku Fundacja MOSTY zrealizowała projekt polegający na wykonaniu prac rekonstruktorskich 80 krzyży upamiętniających żołnierzy WP z 1920 roku w Podwołoczyskach.
Na cmentarzu w jego północnej i centralno-wschodniej części znajdowało się 80 krzyży prostych WP z okresu międzywojennego, upamiętniających żołnierzy poległych w 1920 roku w walkach z bolszewikami.
Część polskich krzyży stojąca w miejscach pochówków była w znacznym stopniu odchylona od osi, zapadnięta lub zwalona bądź też zalegała w gęstych trawach. Spora część krzyży nosiła ślady degradacji betonu, (z którego zostały wykonane), spękania i ubytki wywołane przede wszystkim z powodu upływu czasu. Nie było wielu śladów wandalizmu ani dewastacji mechanicznych.
W północnej części kwatery wciąż widoczne były zachowane na terenie cmentarza linie pochówków i historyczny liniowy schemat pochówków z okresu międzywojennego, ponieważ zachowały się nieregularne i poprzecinane późniejszymi grobami (z okresu sowieckiego lub z czasu po 1991 roku) linie odznaczające polskie pochówki wojskowe od reszty cmentarza. Krzyże WP skomasowane były na większej powierzchni w dwóch oddzielonych do siebie sektorach cmentarza, na dwóch sąsiadujących łąkach, przy dojściu do których znajduje się też pochówek weterana Powstańca Styczniowego oraz oficera KOP z 1930 roku. Niestety historyczny układ polskich pochówków wojskowych został zaburzony i poprzecinany późniejszymi pochówkami cywilnymi (sowieckimi i ukraińskimi).
Realizację projektu dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury.
Fot. Fundacja MOSTY